DEİZM NEDİR
Deizm :
Tanrı'yı yalnızca ilk sebep olarak kabul eden, evreni bir
Tanrı'nın yarattığına inanmakla beraber yaratıcının evrene hiçbir müdahalesi
olmadığını ve olmayacağını savunan, vahyi ve vahye dayalı dinleri red eden
reddeden görüş ve düşünceye denir.
-
Bu inancı benimseyen kişiye Deist denir.
-
Deizm kavramı ilk olarak 17. yüzyılda özellikle İngiltere’de
kullanılmaya başlanmıştır
-
Evreni yaratan,
işleyişi için doğa kanunlarını koyan, ayrıca insanlığa ve evrene müdahalede
bulunmayan; doğruları keşfetmeleri için insanlara akıl veren bir Tanrıya
duyulan inanç deizmi ifade etmektedir.
-
Deistler genellikle bu doğrultuda evreni Tanrı
tarafından tasarlanan, hareketi başlatılan; dışarıdan müdahale olmadan doğa
kanunlarına uygun şekilde işleyen bir bütünlük olarak görme eğilimindedir.
-
Kehanetlerin, mucizelerin, dinsel dogmaların, demagojilerin ve kaynağı ilahi ilan
edilen dinlerin reddinden dolayı peygamberler, kutsal kitaplar, sevap, günâh, ibâdet, dua, vahiy, melek, cin, şeytan, cennet, cehennem, ahiret ve kader gibi
kavramların bu inanışta yeri yoktur.
-
Belirli
bir öncüsü, merkezi bulunmaması sebebiyle deizmde ihtiyaç duyulan tek şey
sağduyulu olmak ve her şeyi akıl süzgecinden geçirmektir
-
Deizmin
temel inançları dışında bazı deistler ölümden sonra yaşama veya reenkarnasyona inanabilir. Bununla
birlikte deistlerin ruhun ölümsüzlüğüne dair inançları hayli çeşitlidir.
Ruhların Tanrı tarafından ölümden önceki hayatlarındaki davranışlarına göre
ödüllendirileceğine ya da cezalandırılacağına veya sadece ruhun ölümsüzlüğüne
inanan, ruhun ölümsüzlüğü konusunda agnostik yaklaşım sergileyen ve ruhun
ölümsüz olmadığını düşünen deistler vardır. Deist yazarlar Yüce Varlık,
İlahi Saatçi, Evrenin Büyük Mimarı ve Doğanın Tanrısı gibi ifadeler kullanarak
çeşitli şekillerde Tanrıya atıfta bulunmuştur.
-
Deizm, evrim teorisine karşı değildir. Deizme
göre insan, Tanrı'nın oluşturduğu kurallar çerçevesinde, daha ilkel canlıların
evrimleşmesi sonucu oluşmuş olabilir. Bir Yaratıcıya inanmak, o Yaratıcının,
insanı aşama geçirmeksizin bir anda yarattığı fikrine inanmayı gerektirmez. Evrim teorisine karşı ortaya atılan akıllı tasarım görüşü
deizmde bulunmak zorunda değildir.
Temel İnançlar ve İlkeler
Deizm her ne kadar çeşitlilik içeren, geniş bir
inanç olsa da bazı değişmez temel inanç ve ilkeleri vardır. Temel inançlar ve
ilkeler şunlardır;
·
Yaratıcı bir güç inancı,
·
Mantığın bize doğruları öğretebileceği inancı,
·
Kehanetlerin, mucizelerin, dinsel dogmaların,
demagojilerin ve kaynağı ilahi ilan edilen dinlerin reddi.[24]
Deistler genellikle Yaratıcı Gücü Tanrı olarak ifade etmektedir.
Yorumlar
Yorum Gönder